Keynesowski model równowagi makroekonomicznej IS-LM (równowaga na rynku dóbr i usług, równowaga na rynku pieniądza, polityka fiskalna i monetarna a zmiany równowagi)

Wprowadzenie do modelu IS-LM

Model IS-LM, znany również jako model równowagi makroekonomicznej Keynesa, jest jednym z najważniejszych narzędzi analizy ekonomicznej. Model ten pozwala na zrozumienie, jak różne polityki fiskalne i monetarne wpływają na równowagę na rynku dóbr i usług oraz na rynku pieniądza. W artykule tym przyjrzymy się bliżej, jak działa model IS-LM, jakie są jego kluczowe założenia oraz jak można go zastosować w praktyce.

Równowaga na rynku dóbr i usług (Krzywa IS)

Krzywa IS (Investment-Saving) reprezentuje równowagę na rynku dóbr i usług. Pokazuje ona kombinacje stóp procentowych i poziomów dochodu, przy których rynek dóbr i usług jest w równowadze. Krzywa IS jest nachylona ujemnie, co oznacza, że wyższe stopy procentowe prowadzą do niższego poziomu inwestycji i, w konsekwencji, niższego poziomu dochodu.

Główne czynniki wpływające na położenie krzywej IS to:

  • Polityka fiskalna (wydatki rządowe i podatki)
  • Oczekiwania konsumentów i przedsiębiorstw
  • Poziom inwestycji prywatnych

Równowaga na rynku pieniądza (Krzywa LM)

Krzywa LM (Liquidity Preference-Money Supply) reprezentuje równowagę na rynku pieniądza. Pokazuje ona kombinacje stóp procentowych i poziomów dochodu, przy których rynek pieniądza jest w równowadze. Krzywa LM jest nachylona dodatnio, co oznacza, że wyższe poziomy dochodu prowadzą do wyższych stóp procentowych, ponieważ rośnie popyt na pieniądz.

Główne czynniki wpływające na położenie krzywej LM to:

  • Polityka monetarna (podaż pieniądza)
  • Preferencje płynnościowe konsumentów i przedsiębiorstw
  • Poziom cen

Polityka fiskalna a zmiany równowagi

Polityka fiskalna, obejmująca wydatki rządowe i podatki, ma bezpośredni wpływ na położenie krzywej IS. Na przykład, zwiększenie wydatków rządowych przesuwa krzywą IS w prawo, co prowadzi do wyższego poziomu dochodu przy danej stopie procentowej. Z kolei zwiększenie podatków przesuwa krzywą IS w lewo, co prowadzi do niższego poziomu dochodu.

Przykład: W czasie kryzysu finansowego w 2008 roku wiele krajów zastosowało ekspansywną politykę fiskalną, zwiększając wydatki rządowe, aby pobudzić gospodarkę. W rezultacie krzywa IS przesunęła się w prawo, co pomogło w osiągnięciu wyższego poziomu dochodu i zmniejszeniu bezrobocia.

Polityka monetarna a zmiany równowagi

Polityka monetarna, obejmująca kontrolę podaży pieniądza przez bank centralny, wpływa na położenie krzywej LM. Na przykład, zwiększenie podaży pieniądza przesuwa krzywą LM w prawo, co prowadzi do niższych stóp procentowych przy danym poziomie dochodu. Z kolei zmniejszenie podaży pieniądza przesuwa krzywą LM w lewo, co prowadzi do wyższych stóp procentowych.

Przykład: W odpowiedzi na kryzys finansowy w 2008 roku, wiele banków centralnych, w tym Rezerwa Federalna USA, zastosowało ekspansywną politykę monetarną, zwiększając podaż pieniądza. W rezultacie krzywa LM przesunęła się w prawo, co pomogło w obniżeniu stóp procentowych i pobudzeniu inwestycji.

Interakcje między polityką fiskalną a monetarną

Polityka fiskalna i monetarna mogą działać komplementarnie lub przeciwnie do siebie. Na przykład, ekspansywna polityka fiskalna (zwiększenie wydatków rządowych) w połączeniu z ekspansywną polityką monetarną (zwiększenie podaży pieniądza) może prowadzić do znacznego wzrostu dochodu i obniżenia stóp procentowych. Z kolei restrykcyjna polityka fiskalna (zwiększenie podatków) w połączeniu z restrykcyjną polityką monetarną (zmniejszenie podaży pieniądza) może prowadzić do spadku dochodu i wzrostu stóp procentowych.

Podsumowanie

Model IS-LM jest potężnym narzędziem analizy makroekonomicznej, które pozwala na zrozumienie, jak różne polityki fiskalne i monetarne wpływają na równowagę na rynku dóbr i usług oraz na rynku pieniądza. Krzywa IS reprezentuje równowagę na rynku dóbr i usług, podczas gdy krzywa LM reprezentuje równowagę na rynku pieniądza. Polityka fiskalna wpływa na położenie krzywej IS, a polityka monetarna na położenie krzywej LM. Interakcje między tymi politykami mogą prowadzić do różnych wyników makroekonomicznych, co czyni model IS-LM niezwykle użytecznym narzędziem dla ekonomistów i decydentów politycznych.

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Scroll to Top