Otwarte złamanie. Jak pomóc, by nie zaszkodzić? Ortopeda radzi

Otwarte złamanie to poważny uraz, który wymaga natychmiastowej pomocy medycznej. W przeciwieństwie do złamania zamkniętego, w którym kość jest uszkodzona, ale skóra pozostaje nienaruszona, otwarte złamanie charakteryzuje się występowaniem rany, która łączy się z miejscem złamania. To oznacza, że kość jest odsłonięta i narażona na zakażenie. W takich sytuacjach kluczowe jest szybkie i prawidłowe działanie, aby zminimalizować ryzyko powikłań i zapewnić pacjentowi najlepsze szanse na pełne wyzdrowienie.

Co zrobić w przypadku otwartego złamania?

Pierwsza pomoc w przypadku otwartego złamania jest niezwykle ważna. Oto kroki, które należy podjąć:

• Zabezpiecz miejsce zdarzenia. Upewnij się, że miejsce jest bezpieczne dla Ciebie i poszkodowanego. Jeśli to możliwe, przenieś poszkodowanego w bezpieczne miejsce.
• Zadzwoń po pogotowie. Nie próbuj samodzielnie przenosić poszkodowanego, jeśli podejrzewasz otwarte złamanie. Poinformuj dyspozytora o rodzaju urazu i lokalizacji zdarzenia.
• Zapewnij poszkodowanemu stabilne ułożenie. Jeśli to możliwe, unieruchom złamaną kończynę za pomocą szyn lub bandaży. Nie próbuj wsuwać wystającej kości z powrotem do rany.
• Kontroluj krwawienie. Jeśli rana krwawi, zastosuj opatrunek uciskowy. Nie usuwaj żadnych ciał obcych z rany.
• Monitoruj stan poszkodowanego. Zwracaj uwagę na jego oddech, tętno i poziom świadomości. Jeśli poszkodowany traci przytomność, natychmiast rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową.

Jak lekarz ocenia otwarte złamanie?

Po przybyciu na miejsce zdarzenia zespół ratunkowy oceni stan poszkodowanego i podejmie decyzję o dalszym leczeniu. Lekarz ortopeda przeprowadzi szczegółowy wywiad i badanie fizykalne, aby ocenić stopień urazu. W zależności od sytuacji, może być konieczne wykonanie badań obrazowych, takich jak zdjęcie rentgenowskie lub tomografia komputerowa, aby uzyskać dokładny obraz złamania.

Leczenie otwartego złamania

Leczenie otwartego złamania zależy od jego stopnia, lokalizacji i rodzaju złamania. W większości przypadków konieczna jest operacja, która ma na celu:

• Oczyszczenie rany. Lekarz usunie wszelkie zanieczyszczenia i ciała obce z rany, a następnie dokładnie ją oczyści.
• Stabilizacja złamania. Lekarz może zastosować różne metody stabilizacji złamania, takie jak:
  • Szyny zewnętrzne. Szyna zewnętrzna to metalowa konstrukcja, która jest przymocowana do złamanej kończyny, aby ją unieruchomić.
  • Szyny wewnętrzne. Szyna wewnętrzna to metalowa płytka lub pręt, który jest przymocowany do kości za pomocą śrub.
  • Gipsem. Gips jest stosowany w przypadku niektórych złamań, aby unieruchomić złamaną kończynę.
• Leczenie antybiotykami. Lekarz przepisze antybiotyki, aby zapobiec zakażeniu.

Powikłania otwartego złamania

Otwarte złamanie może prowadzić do różnych powikłań, w tym:

• Zakażenie. Zakażenie jest jednym z najczęstszych powikłań otwartego złamania. Może prowadzić do zapalenia kości i szpiku, a nawet do amputacji.
• Uszkodzenie nerwów i naczyń krwionośnych. Otwarte złamanie może uszkodzić nerwy i naczynia krwionośne w pobliżu miejsca złamania. Może to prowadzić do utraty czucia, osłabienia mięśni lub problemów z krążeniem.
• Zrost kostny. W niektórych przypadkach kość może się nie zrosnąć prawidłowo, co może prowadzić do trwałego upośledzenia funkcji kończyny.
• Zespół kompartmentowy. Zespół kompartmentowy to stan, który występuje, gdy ciśnienie w mięśniach i tkankach wokół złamania wzrasta do niebezpiecznego poziomu. Może to prowadzić do uszkodzenia mięśni i nerwów.

Rehabilitacja po otwartym złamaniu

Po operacji lub leczeniu zachowawczym konieczna jest rehabilitacja, aby przywrócić pełną funkcję złamanej kończyny. Rehabilitacja może obejmować:

• Ćwiczenia fizyczne. Ćwiczenia fizyczne pomagają wzmocnić mięśnie, poprawić zakres ruchu i przywrócić funkcję złamanej kończyny.
• Terapię manualną. Terapia manualna może pomóc w zmniejszeniu bólu, poprawie zakresu ruchu i przywróceniu prawidłowego funkcjonowania stawów.
• Elektrostymulację. Elektrostymulacja to metoda, która wykorzystuje impulsy elektryczne do stymulowania mięśni i poprawy ich funkcji.

Przykładowe badania i statystyki

W Polsce, według danych Narodowego Funduszu Zdrowia, w 2022 roku odnotowano ponad 100 000 przypadków złamań kości. Około 10% z nich to otwarte złamania. Najczęstsze przyczyny otwartego złamania to wypadki komunikacyjne, upadki z wysokości i urazy sportowe.

Badania przeprowadzone przez Instytut Medycyny Sportowej w Warszawie wykazały, że otwarte złamania u sportowców często prowadzą do długotrwałych powikłań, takich jak zakażenie, zrost kostny i zespół kompartmentowy. W związku z tym, kluczowe jest szybkie i prawidłowe leczenie, aby zminimalizować ryzyko powikłań i zapewnić sportowcom szybki powrót do aktywności.

Podsumowanie

Otwarte złamanie to poważny uraz, który wymaga natychmiastowej pomocy medycznej. Kluczowe jest szybkie i prawidłowe działanie, aby zminimalizować ryzyko powikłań i zapewnić pacjentowi najlepsze szanse na pełne wyzdrowienie. Leczenie otwartego złamania zależy od jego stopnia, lokalizacji i rodzaju złamania. W większości przypadków konieczna jest operacja, która ma na celu oczyszczenie rany, stabilizację złamania i leczenie antybiotykami. Po operacji lub leczeniu zachowawczym konieczna jest rehabilitacja, aby przywrócić pełną funkcję złamanej kończyny.

Pamiętaj, że powyższy artykuł ma charakter informacyjny i nie zastępuje porady lekarskiej. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości skonsultuj się z lekarzem.