„Sklep z zastawami” (1964) – Sidney Lumet i trauma Holocaustu
Film „Sklep z zastawami” (ang. „The Pawnbroker”) z 1964 roku, w reżyserii Sidneya Lumeta, to nie tylko poruszające studium ludzkiej psychiki, ale także głęboko osobiste i społecznie zaangażowane dzieło, które odważnie stawia czoła traumie Holocaustu. Film, oparty na powieści „The Pawnbroker” Edwarda Lewińskiego, opowiada historię Sol Nazara, żydowskiego właściciela lombardu w Harlemie, który zmaga się z głębokimi ranami przeszłości.
Sol Nazar – więzień przeszłości
Postać Sola Nazara, grana przez Rod Steigera, jest niezwykle złożona i pełna sprzeczności. Z jednej strony jest to człowiek zgorzkniały, zamknięty w sobie, który z trudem nawiązuje kontakt z innymi. Z drugiej strony, jest to osoba o silnym poczuciu sprawiedliwości, która stara się pomagać potrzebującym, choć często w sposób niekonwencjonalny.
Trauma Holocaustu, której doświadczył Sol, głęboko naznaczyła jego życie. Wspomnienia o obozie koncentracyjnym, gdzie był świadkiem okrucieństwa i śmierci, nieustannie go prześladują. Sol jest zmuszony żyć w ciągłym strachu i niepewności, co przejawia się w jego zachowaniu i sposobie myślenia.
Harlem – tło społeczne
Film „Sklep z zastawami” nie tylko opowiada o traumie Holocaustu, ale także o życiu w Harlemie w latach 60. XX wieku. Harlem, jako dzielnica zamieszkana głównie przez Afroamerykanów, był wówczas miejscem napięć społecznych i nierówności. Sol, jako Żyd, jest obcy w tym środowisku, ale jednocześnie stara się znaleźć w nim swoje miejsce.
Film pokazuje, jak trauma Holocaustu wpływa na relacje Sola z innymi ludźmi. Sol jest nieufny i zamknięty w sobie, co utrudnia mu budowanie prawdziwych więzi. Jego przeszłość rzutuje na jego obecne życie, a on sam zmaga się z poczuciem winy i bezsilności.
Symboliczne znaczenie
Film „Sklep z zastawami” jest pełen symboli, które odzwierciedlają stan psychiczny Sola i jego walkę z traumą. Lombardy, w którym pracuje, staje się metaforą jego własnego życia – miejsca, gdzie ludzie przychodzą, aby pozbyć się swoich problemów, ale gdzie on sam jest uwięziony w swojej przeszłości.
- Zastawione przedmioty symbolizują utracone wartości i marzenia, które Sol musiał porzucić w wyniku Holocaustu.
- Pieniądze, które Sol zarabia, stają się dla niego symbolem pustki i bezsensu życia.
- Harlem, jako miejsce pełne ubóstwa i przemocy, odzwierciedla jego wewnętrzny chaos i rozpacz.
Wnioski
Film „Sklep z zastawami” to niezwykle poruszające i ważne dzieło, które w sposób autentyczny i bezkompromisowy pokazuje skutki traumy Holocaustu. Film Lumeta nie tylko ukazuje ból i cierpienie ofiar, ale także ich walkę o przetrwanie i odnalezienie sensu w życiu. „Sklep z zastawami” to film, który skłania do refleksji nad ludzką psychiką, traumą i jej wpływem na życie człowieka.
